Η φτώχια και η ανέχεια που μπήκε στη ζωή μας έχουν ως επακόλουθο την άνθηση των ενεχυροδανειστηρίων και των ανταλλακτηρίων χρυσού και κοσμημάτων. Και μας γυρίζουν πίσω στη γερμανική Κατοχή, όπου οι χρυσές λίρες έγραψαν τη δική τους ιστορία, η οποία πήρε τον τίτλο «χρυσή βροχή».
του Νίκου Νικητίδη

Η οικονομική κρίση, που επιδεινώνεται από τις αυταρχικές και προσβλητικές απαιτήσεις των… «εταίρων» μας, έχουν δημιουργήσει συνθήκες μιας ιδιότυπης κατοχής. Και όπως στη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, έτσι και σήμερα οι πολίτες στρέφονται για ασφάλεια στο χρυσό και τα κοσμήματα. Άλλοι για να ασφαλίσουν τις αποταμιεύσεις τους και άλλοι για να εξασφαλίσουν χρήματα, πουλώντας χρυσές λίρες και υποθηκεύοντας πολύτιμα κοσμήματα. Μια χειροπιαστή απόδειξη για τη τάση αυτή είναι «ανταλλακτήρια νομισμάτων» και τα ενεχυροδανειστήρια, που έχουν γεμίσει όλες τις συνοικίες της Αθήνας και τις περισσότερες πόλεις της Ελλάδας.
Οι διαφημίσεις των «ανταλλακτηρίων» πλημμυρίζουν τις εφημερίδες, τη τηλεόραση και (πλέον) το Διαδίκτυο και μας μεταφέρουν 50-60 χρόνια πίσω, όταν οι χρυσές λίρες αποτελούσαν τον πιο ασφαλή τρόπο για τις συναλλαγές και τις αποταμιεύσεις. «Αγοράζουμε μετρητοίς χρυσό, ασήμι, πέτρες, λίρες, νομίσματα σε οποιαδήποτε μορφή και ποσότητα – Ανοιχτά καθημερινές και Σαββατοκύριακα από τις 8 το πρωί μέχρι τις 8 το βράδυ», αναφέρει η διαφήμιση ενός ανταλλακτηρίου. «Αγοράζουμε το χρυσό σας με τη μέγιστη εκτίμηση», υποστηρίζει μια άλλη διαφήμιση.

Η φτώχια και η ανέχεια ξαναμπαίνει στην πολιτική μας ιστορία. Και μας γυρίζουν πίσω στη γερμανική Κατοχή, όπου οι χρυσές λίρες έγραψαν τη δική τους ιστορία, η οποία πήρε τον τίτλο «χρυσή βροχή» όταν τα συμμαχικά αεροπλάνα έριχναν φορτία με εγγλέζικες χρυσές λίρες για να χρηματοδοτήσουν τους αντάρτες στα βουνά. Οι εκτιμήσεις για τον αριθμό των εγγλέζικων λιρών αρχίζουν από το 1.500.000 για να φθάσουν στον τεράστιο αριθμό των 40.000.000.

Στη διάρκεια της Κατοχής, οι κατακτητές είχαν τόσο λεηλατήσει την Ελλάδα και τόσο σμπαραλιάσει την οικονομία της, ώστε ο πληθωρισμός να φθάσει σε απίθανα ύψη και ένα κομμάτι ψωμί να στοιχίσει δισεκατομμύρια δραχμές. Είναι χαρακτηριστικό ότι, μετά τη λήξη της Κατοχής, το σχέδιο του καθηγητή Ξενοφώντα Ζολώτα, το οποίο αποδέχθηκε η τότε κυβέρνηση, καθόριζε ότι θα αντιστοιχούν 50 δισεκατομμύρια κατοχικές δραχμές σε κάθε 1 νέα μετακατοχική δραχμή.

lires3Ο νόμος 18/1944 για την μετακατοχική αξία της δραχμής δημοσιεύτηκε στις 11 Νοεμβρίου.
Λίγες μέρες μετά όμως ξέσπασαν τα Δεκεμβριανά και τα οικονομικά σχέδια της κυβέρνησης τινάχτηκαν στον αέρα. Ο ελληνικός λαός συνέχισε τις συναλλαγές του μόνο με χρυσές λίρες. Από τα χρόνια εκείνα έχει μείνει σε πολλές ελληνικές οικογένειες το σύνδρομο της ανασφάλειας και της αποταμίευσης σε χρυσό.
Η αδυναμία της πρώτης μετακατοχικής κυβέρνησης να ελέγξει την οικονομία, πυροδότησε το ενδιαφέρον για την ποσότητα των «χρυσών λιρών της Κατοχής», με
αποτέλεσμα να δημοσιευθούν από το 1945 πολλές δημοσιογραφικές έρευνες και ντοκουμέντα.

Οι Άγγλοι στην αρχή ενίσχυσαν την δεξιά αντιστασιακή οργάνωση ΕΔΕΣ του Ναπολέοντα Ζέρβα. Αργότερα πρόσφεραν βοήθεια, πάντοτε σε λίρες, και στο αριστερό ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Οι αγγλικές μυστικές υπηρεσίες δεν ανακοίνωσαν ποτέ το ύψος της «χρυσής βροχής» που έριξαν τα αεροπλάνα τους στα ελληνικά βουνά της Ρούμελης και της Ηπείρου.

Από τις αντιστασιακές οργανώσεις μόνο ο ΕΔΕΣ δημοσίευσε κάποια στοιχεία. Ο αρχηγός του Ναπολέων Ζέρβας («Τα απόρρητα έγγραφά μου», εφημερίδα Ακρόπολις 02-12-1949) τα συνόψισε ως εξής:
«Κατά το διάστημα από του Μαρτίου 1942 μέχρι του Οκτωβρίου 1944, μηνός της απελευθερώσεως της Ελλάδος από τον γερμανικόν ζυγόν, ο υποφαινόμενος έλαβε από τους Βρεταννούς ΣΥΝΟΛΙΚΩΣ 274.866 λίρας χρυσάς και τα 23.000.000 δρχ, τα οποία κατεβλήθησαν εις τον ΕΔΕΣ την άνοιξιν του 1941. Με το ποσόν αυτό προπαρεσκευάσθη, εξεδηλώθη και ανεπτύχθη το Εθνικόν Κίνημα Αντιστάσεως εις την Δυτικήν Ελλάδα βασικώς και εις όλας τας άλλας περιοχάς της χώρας εν συνεχεία. Με το ποσόν αυτό συνεκροτήθη και συνετηρήθη ο στρατός των Εθνικών Ομάδων Ελλήνων Ανταρτών του ΕΔΕΣ, ο οποίος έφθασε να αριθμή μόνον εις την Ήπειρον 16.000 άνδρας και ο οποίος εδημιούργησε και εκράτησε επί ολόκληρον διετίαν το συμμαχικόν προγεφύρωμα εις την Δυτικήν Ελλάδα. Με το ποσόν αυτό επεδοτήθησαν εις τας πόλεις και τα χωριά οι δεκάδες χιλιάδων οικογενειών των μαχητών, αι oποίαι άλλως θα ήσαν καταδικασμέναι να αποθάνουν εκ πείνης.

Με το ποσόν αυτό ετροφοδοτήθησαν αι υπηρεσίαι πληροφοριών και κατασκοπίας του ΕΔΕΣ εις τας Αθήνας και εις ολόκληρον την Ελλάδα. Χάρις εις το ποσόν αυτό αι Εθνικαί Ομάδες δεν επέβαλλαν χαράτσι εις τους χωρικούς της Ελλάδος, δεν κατήντησαν μάστιξ των πτωχών ορεινών περιοχών. Ακόμη και το χορτάρι των λιβαδιών, όπου ετύχαινε να βοσκήσουν τα μεταγωγικά των ανταρτικών μας τμημάτων, επληρώνετο. Και δεν είναι μόνον αυτά. Με τις «λίρες του Ζέρβα» έζησαν οι αμέτρητοι πρόσφυγες που εζητούσαν άσυλον
εις την Ελευθέραν Ορεινήν Ελλάδα, κυνηγημένοι από την θηριωδίαν των κομμουνιστών και των Γερμανών. Με τις λίρες αυτές εξαναχτίσθηκαν σπίτια εις τα χωριά της κατακαημένης Ηπείρου, ρημαγμένα από τας επιδρομάς Ιταλών, Γερμανών, Αλβανών και Ελασιτών. Με τις λίρες αυτές άνοιξαν τα σχολεία, ελειτούργησαν αι δημόσιαι υπηρεσίαι, εμισθοδοτήθησαν οι δημοδιδάσκαλοι και οι δημόσιοι υπάλληλοι. Τέλος με τις λίρες αυτές κατεσκευάσθησαν δρόμοι και γεφύρια, που υπάρχουν ακόμη, κατεπολεμήθη η ελονοσία…»
Ανεξάρτητα από τα όσα υποστηρίζει ο Ζέρβας, ο αριθμό των χρυσών λιρών που αναφέρει ότι έλαβε ο ίδιος και οι τομείς που διατέθηκαν δίνουν ένα μέτρο της «χρυσής βροχής» που έριξαν οι Εγγλέζοι στα ελληνικά βουνά στην διάρκεια της Κατοχής.

Πόσες χρυσές λίρες πήρε το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ; Στα πρώτα μετακατοχικά χρόνια έγινε λόγος για 1 εκατομμύριο αλλά ο αριθμός είναι υπερβολικός, δεδομένου ότι οι Εγγλέζοι ενίσχυαν τον ΕΔΕΣ του Ζέρβα για να αποτελέσει αντίβαρο στο πολύ μαζικότερο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Γενικά, εκτιμήθηκε τότε ότι οι «η χρυσή βροχή» της Κατοχής αντιστοιχούσε σε 1,5 εκατομμύριο χρυσές λίρες.
Από την δεκαετία του 1950 άρχισαν νέες επανεκτιμήσεις, οι οποίες συνεχώς ανέβαζαν τις «χρυσές λίρες της Κατοχής» και διαμόρφωναν ένα κλίμα χαμένων θησαυρών σε όλα τα ελληνικά βουνά.
Το 1968 η εφημερίδα «Ελεύθερος Κόσμος» επανέφερε το θέμα και στη σχετική δημοσιογραφική έρευνα ανέβαζε τις χρυσές λίρες που το 1966 βρίσκονταν σε χέρια ιδιωτών σε 40 εκατομμύρια, από τις οποίες οι περισσότερες προέρχονταν από την «χρυσή βροχή» της Κατοχής.
Από την Απελευθέρωση άρχισε το κυνήγι των χαμένων ή θαμμένων στα βουνά χρυσών λιρών της Κατοχής. Η αναζήτηση αυτών των «θησαυρών» συνεχίζεται μέχρι σήμερα από διάφορους

http://www.spirospero.gr/index.php/istorika/28-2012-04-14-15-32-57

Μπράβο Παναγιώτη, πολύ ωραίο το θέμα. Το σίγουρο είναι ότι έπεσαν πολλές λίρες. Αν ο ίδιος ο Ζέρβας παραδέχεται ότι έλαβε σχεδόν 275000 λίρες, σίγουρα δε θα τις μαρτυράει όλες. Προφανώς το ΕΔΕΣ θα έλαβε και αρκετές ακόμα που για ευνόητους λόγους δεν τις κατέγραψαν, ή αρκετές ακόμα που ερρίφθησαν αλλά χάθηκαν κατά την πτώση ή τις βρήκαν κάποιοι άλλοι και όχι οι αντάρτες. (Έχω αληθινή ιστορία από συγγενή της γιαγιάς μου που κατά τη ρίψη, μαζί με άλλους δύο έκλεψαν ένα κιβώτιο). Επίσης είναι σίγουρο ότι ο ΕΛΑΣ έλαβε περισσότερες ρίψεις από τον ΕΔΕΣ, και ας μη το παραδέχονται αυτό επίσημα. (Υπάρχουν μαρτυρίες και γι' αυτό). Αρα, για μένα, η αλήθεια πρέπει να είναι κάπου για σύνολο περί το 1500000-1700000 χρυσές λίρες δηλ περίπου στον αριθμό που λέει το άρθρο ότι έγινε η εκτίμηση στα πρώτα μετακατοχικά χρόνια.

@ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ:

Μπράβο Παναγιώτη, πολύ ωραίο το θέμα. Το σίγουρο είναι ότι έπεσαν πολλές λίρες. Αν ο ίδιος ο Ζέρβας παραδέχεται ότι έλαβε σχεδόν 275000 λίρες, σίγουρα δε θα τις μαρτυράει όλες. Προφανώς το ΕΔΕΣ θα έλαβε και αρκετές ακόμα που για ευνόητους λόγους δεν τις κατέγραψαν, ή αρκετές ακόμα που ερρίφθησαν αλλά χάθηκαν κατά την πτώση ή τις βρήκαν κάποιοι άλλοι και όχι οι αντάρτες. (Έχω αληθινή ιστορία από συγγενή της γιαγιάς μου που κατά τη ρίψη, μαζί με άλλους δύο έκλεψαν ένα κιβώτιο). Επίσης είναι σίγουρο ότι ο ΕΛΑΣ έλαβε περισσότερες ρίψεις από τον ΕΔΕΣ, και ας μη το παραδέχονται αυτό επίσημα. (Υπάρχουν μαρτυρίες και γι' αυτό). Αρα, για μένα, η αλήθεια πρέπει να είναι κάπου για σύνολο περί το 1500000-1700000 χρυσές λίρες δηλ περίπου στον αριθμό που λέει το άρθρο ότι έγινε η εκτίμηση στα πρώτα μετακατοχικά χρόνια.

και βααααααααααααλε !!!
φιλε ΠΛΑΤΑΝΙΑ στα πρωτα μετακατοχικα χρονια ηταν που δεν γνωριζαν ακομα το τη επεσε .
1ον ) οι λαμογιες , οι αρπαχτες και τα εξτρα δεν ηχαν βγει ακομα στη φορα .
2ον ) οσα εφεραν μαζει τους οι Αγγλοι για δικοι τους επιβιοση και παρεμηναν .
3ον ) τα αρπαγμενα απο τους Γερμανους που με τη σειρα τους απο ευραιους .
4ον ) τα πιατσικα απο Ελληνες κατοχους λιρων μια και εκεινη την εποχη ηταν
ιδος συναλαγης απο εμπορους τσιφλικαδες και λαουτζικο .
χωρια αν ηρθαν και μπηκαν απο δικους , τσοντες απο Βουλγαρια και αν αρπαξαν απο Ιταλους κ.τ.λ

τοτε το ποσον φιλε μου εγω πηστεβω οτι ειναι εικοσαπλασιο .